STORYTELLER NA SCENI SVP & PPD: Svetlo na profesionalnoj sceni slovačkog pozorišta u Vojvodini ili 15 godina pozorišnog profesionalizma

[dropcap style=“no-background“] N [/dropcap]ajstarija autohtona forma umetničkog izraza slovačkog života na Donjoj zemlji, kako je pozorišnu umetnost na ovim prostorima definisala profesorica slovačkog jezika, esejista, publicista i stražar stvarnih kulturnih, odnosno umetničkih i ljudskih vrednosti iz redova slovačke vojvođanske inteligencije Anamarija Boldocki Grbić, na profesionalnoj sceni ove godine slavi 15 godina. U formi kulturne institucije pod nazivom Slovačko vojvođansko pozorište Slovaci u Srbiji dokazuju da ipak, iako se kulturni razvoj ovdašnje zajednice Slovaka kreće po sinusoidnoj liniji, kao i kultura uopšte i život sam, s vremena na vreme i pozorišna zvezda zasija i obasja korake na putu umetnosti.

Slovačko pozorište u Vojvodini, odnosno u Srbiji se igra više od 150 godina. Od prve slovačke pozorišne predstave Stari voz Petra III, organizovane u Petrovcu 27. avgusta 1866. godine, koja praktično znači početak istorije pozorišta Slovaka u Vojvodini, ova vrsta umetnosti stekla je suveren položaj u kulturnom sistemu. Upravo zbog toga sa današnje perspektive osnivanje profesionalne pozorišne institucije bio je logičan niz događaja i san velikog broja amaterskih i profesionalnih glumaca.

Svaka nova pozorišna sezona znači nastavak duge tradicije, ali i traženje, istraživanje komunikacije i stvaranje uslova za pozorište, koje će biti sposobno da reprezentuje slovačko vojvođansko pozorište globalno uz misiju sa njegovom specifičnom pozicijom i poetikom, navodi se na zvaničnoj stranici Slovačkog vojvođanskog pozorišta:

„SVP povezuje rasparčane fragmente pozorišta u jedan entitet i tako postaje meta refleksija i konkretnih akcija. Dolazi do ruku pozorišnih stvaraoca, likovnim, književnim i muzičkim umetnicima, koji znaju da je pozorište vanvremensko, da mit o pozorištu i njegov emotivni korpus ne prestaje da fascinira.“

Značaj Slovačkog vojvođanskog pozorišta i pozorišta uopšte

[dropcap style=“no-background“] T [/dropcap]okom proteklih 15 godina šestnaest reditelja/rediteljki iz Srbije i Slovačke proizvelo je 30 konkretnih akscija u obliku pozorišnih predstava. Bili su tu drame, komedije, inscenacije za odrasle i za decu, kamerne i nomadske, klasične i moderne. Reditelji i rediteljke Ljuboslav Majera, Jan Čanji, Miroslav Benka, Jan Makan i Miroslav Fabri, Mihal Babjak, Dušan Bajin, Andrej Privratski, Vladislava Fekete, Ivan Blahut, Rihrad Sanjitra, Fedor Popov, Aleksander Bako, Danijela Leginjova Sabova, Monika Necpalova i Katarina Mišikova Hicingerova i drugi pozorišni stvaraoci na sceni i iza ili ispred scene u saradnji sa bivšim i sadašnjim direktorima i direktorkama, čije su funkcije do sada obavljali Vladimir Valenćik, Jan Čanji, Ivana Ilić, Pavel Čani i Viera Tarnoci Krstovski, su se trudili da u inscenacijama uhvate savremene pozorišne i, posredno ili nepsoredno, društveno-političke tendencije, obrađene kao pozorišnu poruku, memento, krik.

Da li smo bili ili da li jesmo u stanju da shvatimo pozorišna upozorenja koja su često ukazivala na bolesti vremena u kojem živimo i u kojem kao da moral više nije vrlina? Odgovor će verovatno svako naći u sebi. Slovačko vojvođansko pozorište je otvorilo vrata razmišljanja, ideja i mišljenja najbolje kako je moglo i kako može u određeno vrijeme.

Položaj ovog profesionalnog pozorišta, slično kao i drugih pozorišta nacionalnih zajednica u Vojvodini, je specifičan u odnosu na druga ovdašnja pozorišta, što je već u startu određeno njegovim manjinskim karakterom. To, pak, ne znači i njegovu podređenost. Slovačko vojvođansko pozorište od samog početka obraća pažnju na svoje specifičnosti, koje ga čine drugačijim, možda upravo zbog toga i primamljivijim i zanimljivijim, kao i na trenutno stanje svojih umetničkih dispozicija. To pre svega znači:

[Best_Wordpress_Gallery id=“31″ gal_title=“Predstavenia SVD“]

Položaj ovog profesionalnog pozorišta, slično kao i drugih pozorišta nacionalnih zajednica u Vojvodini, je specifičan u odnosu na druga ovdašnja pozorišta, što je već u startu određeno njegovim manjinskim karakterom. To, pak, ne znači i njegovu podređenost. Slovačko vojvođansko pozorište od samog početka obraća pažnju na svoje specifičnosti, koje ga čine drugačijim, možda upravo zbog toga i primamljivijim i zanimljivijim, kao i na trenutno stanje svojih umetničkih dispozicija. To pre svega znači:

• nepostojanje stalnog umetničkog ansambla (profesionalnih glumaca) i tehničke grupe,
• nepostojanje sopstvenih proizvodnih radionica,
• minimalnu scensko, tehničko i tehnološko postrojenje scene i studija.

Navedene činjenice, koje takođe formira i orijentacija na savremeno dramsko domaće i strano stvaralaštvo  i savremene pozorišne izraze i trendove, stvaraju već pomenutu sinusoidnu krivu razvoja Slovačkog vojvođanskog pozorišta, koju možemo čak posmatrati kao istoriju Slovaka na ovim prostorima. I zbog toga što pozorište ukazuje na našu dugu borbu da se integrišemo u šire kulturno društvo i da se emancipiramo.

Pregled: 15 trenutaka, koji su obeležili rad Slovačkog vojvođanskog pozorišta po Storytelleru

Pozivnica na 23. Petrovačke pozorišne dane

[dropcap style=“no-background“] P [/dropcap]etrovački pozorišni dani su nastali godine 1996., kada je Pozorište VHV u Bačkom Petrovcu povodom 130. godišnjice slovačkog pozorišta u Petrovcu odlučilo da osnuje ovaj festival netakmičarskog karaktera. Ovo amatersko pozorište je realizovalo prvih osam festivala, a godinu dana posle osnivanja Slovačkog vojvođanskog pozorišta organizaciju PPD preuzima profesionalna pozorišna institucija.

Ove godine će se održati 23. Petrovački pozorišni dani, koji ni dan danas nisu izmenili svoju misiju: prezentovati najuspešnije pozorišne inscenacije profesionalnih pozorišta iz Srbije i Slovačke, čme gledaoci dobijaju priliku da na licu mesta saznaju o trendovima u savremenom pozorištu uopšte i o tome na kakvom je nivou produkcija Slovačkog vojvođanskog pozorišta.

Petrovački pozorišni dani će se održati od 21. do 24. septembra u Bačkom Petrovcu. Svečano otvaranje festivala pod nazivom Više od igre će obeležiti proslava 15 godina Slovačkog vojvođanskog pozorišta, dok poslednji festivalski dan posetioce očekuje promocija brošure 15 godina Slovačkog vojvođanskog pozorišta – zadnjih 10 sezona, jer je prvih pet sezona sadržano u brošuri 5 godina Slovačkog vojvođanskog pozorišta.

Erudovani teatrolog Vladislava Fekete, direktorka Pozorišta instituta u Bratislavi, povodom proslave 150 godina slovačkog pozorišta u Petrovcu je napisala:

„Jedna od privilegija pozorišta je njegovo kolektivno delovanje. Vekovima se pozorište menjalo, donosilo nove teme, nove kodove čitanja, znanja, jednom je postajalo subjekt, drugi put predmet posmatranja…  Ali to je uvek bila su-igra jednog kolektiva koji stvara priče. „Ona je dodala da je“ slovačko vojvođansko pozorište preživelo posebno zahvaljujući ovim kolektivnim pričama, koje donoseći estetske vrednosti, su obogaćivali i naš unutrašnji i spoljašnji svet. „(Otisci iz prošlosti, Džepna zbirka tekstova posvećenih 150. godišnjici slovačkog pozorišta u Petrovcu, Hlas ljudu : Novi Sad, 2016.)

Upravo ova tvrdnja dobro definiše i Slovačko vojvođansko pozorište i Petrovačke pozorišne dane, jer pozorište je kolektivni čin u kome važnu ulogu igra i gledalac. Za opstanak našeg pozorišta mora biti pokretačka snaga. Gledaoci, da li ćemo se sresti u Slovačkom vojvođanskom pozorištu…?

---

Multimedijalni projekat pod nazivom STORYTELLER NA SCENI SVP & PPD nastao je uz finansijsku podršku Slovačkog vojvođanskog pozorišta. Mišljenja i stavovi izraženi u projektu su odgovornost autorke projekta i ne odražavaju nužno stavove SVP.