|
Getting your Trinity Audio player ready...
|
SRBIJA IMA NEDOVOLJNO POSTROJENJA ZA PREČIŠĆAVANJE OTPADNIH VODA, A POSTOJEĆA SU UGLAVNOM U LOŠEM STANJU. INDUSTRIJA, POSEBNO PREHRAMBENA U VOJVODINI, DODATNO ZAGAĐUJE VEĆ OPTEREĆENE VODOTOKE.
U Lisabonu se od otpadnih voda pravi pivo. Ovo tečno zlato nije na prodaju, a mogu ga probati samo oni koji posete postrojenje za prečišćavanje vode iz kanalizacije. Osim piva, ova fabrika proizvodi i biomasu za gorivo ili industrijsku proizvodnju, kao i električnu energiju za potrebe rada postrojenja.
I sve to iz kanalizacije!
Prečišćena voda se koristi za zalivanje zelenog krova fabrike i drugih zelenih površina, za navodnjavanje u poljoprivredi, pranje ulica i proizvodnju zelene energije. Portugal kao jedna od zemalja južne Evrope koje su naročito pogođene klimatskim promenama, prepoznao je vodu kao ključni resurs u odbrani od njihovih posledica.
Iako nazdravljanje “Virom”, kako se zove navedeno pivo, može izazvati negodovanje za one sa slabijim stomakom, rashlađivanje u reci Težo, u koju se ispušta deo prečišćene vode, ne bi trebalo da predstavlja problem.
Isto se ne može reći za mrežu kanala Dunav – Tisa – Dunav (DTD).
Opštine poput Bačkog Petrovca i Kovačice, koje DTD koriste kao recipijent, imaju prečistače otpadnih voda koji su praktično nefunkcionionalni. Osim toga, industrija, naročito prehrambena i intenzivirana poljoprivreda koje su specifične za Vojvodinu, pune ove kanale hranljivim materijama i tako stvaraju disbalans u ekosistemu.
Sistem kanala DTD formiran je kao sporotekući vodotok i samim tim nema dovoljnu snabdevenost svežim vazduhom, odnosno kiseonikom. Kada se na to doda i prevelika količina hranljivih materija i minerala koji pospešuju rast i razmnožavanje biljaka i algi, dolazi do cvetanja vode. Ovu pojavu mogli smo da vidimo na kanalu DTD u Bačkom Petrovcu za vreme leta.
Mirkoorganizmi koji razlažu preveliku količinu algi potroše gotovo sav kiseonik iz vode, što predstavlja smrtonosno okruženje za ribe i drugu faunu. Truljenje preteranog velikog broja biljaka i algi stvara i veliku količinu mulja.
Kako bi se ova pojava sprečila, potrebno je racionalnije trošenje đubriva, ali i poštovanje standarda o kvalitetu izlaznih voda kompanija.
Prečišćena otpadna voda, gde god se ispuštala mora da bude određenog kvaliteta. Industrija može da ima sopstveno postrojenje za tretman otpadnih voda ili može da bude priključena na kanalizacioni sistem, objašnjava profesorica sa Katedre za hemijsku tehnologiju i zaštitu životne sredine na Prirodno-matematičkom fakultetu u Novom Sadu Đurđa Kerkez.
„Ukoliko su povezane na kanalizaciju, otpadne vode iz industrije moraju biti određenog kvaliteta za ispuštanje u istu, pa je svakako neophodan prethodni predtretman,“ objašnjava ova profesorica.
U Bačkom Petrovcu je recipijent kanal DTD, u Kovačici hidrosistem “Nadela” koji je povezan sa Tamišem, dok Stara Pazova svoje otpadne vode ispušta direktno u Dunav.
Tek 8% komunlnih otpadnih voda se prečišćava
Svega 12% stanovništva u Srbiji je pokriveno prečistačima otpadnih voda. Međutim, efikasnost postojećih prečistača može biti upitna, jer uglavnom imaju zastarelu tehnologiju, pokvareni su ili nemaju odgovarajući kadar koji bi upravljao njima. Pojedina postrojenja građena su pre više od tri decenije, navodi se u analizi “Stanje u oblasti upravljanja otpadnim vodama”.
Istraživači sa Prirodno-matematičkog fakulteta u Novom Sadu, među kojima je i Đurđa Kerkez, ove godine su uradili analizu stanja u sektoru upravljanja komunalnim otpadnim vodama i dali su smernice za dalji razvoj. U njoj su ocenili da je potrebna značajna rekonstrukcija postojećih prečistača ili izgradnja novih u Bačkom Petrovcu i Kovačici.
U Petrovcu, Gložanu, Magliću i Kovačici nedostaju inžinjeri, dok u Magliću i Gložanu fale i tehnolozi. U bačkopetrovačkoj opštini nedostaju i ljudi zaduženi za održavanje sistema. Osim tehničkih i kadrovskih, postrojenja u navedenim mestima muče i finansijske nedaće. Održavanje ovih prečistača se uglavnom svodi na povremeni obilazak od strane radnika javnog komunalnog preduzeća.
Iako je prečistač u Magliću izgrađen relativno skoro – 2011. godine, on je zapušten i devastiran i njime se ne upravlja na adekvatan način, ocenjeno je u analizi PMF-a. Dobra je vest što fabrika slanih grickalica u ovom selu ima sopstvene prečistače, pa ovo postrojenje nije opterećeno industrijskim vodama, a ima kapacitet za 3.000 ljudi. Voda iz ovog postrojenja se ispušta u kanal za odvodnjavanje u slivu Despotovo – Silbaš.
U Bačkom Petrovcu je prečistač izgrađen 2005. a rekonstruisan naredne godine. Na njemu se takođe mogu videti posledice lošeg upravljanja. Objektu je potrebna generalna rekonstrukcija, ali i čišćenje, jer se u okolini prečistača nalazi divlja deponija. Nema ni opremu za tretman mulja, koji se neprečišćen baca u divlju lagunu u okviru postrojenja, podaci su iz analize.
Ništa bolje stanje nije ni u Kovačici. Međutim, specifično kod ovog postrojenja je to što samo 10% vode koja se prečišćava dolazi od stanovništva. Ostalih 90% su podzemne vode, zbog neadekvatno izgrađene kanalizacione mreže. Tako se nepotrebno troše električna energija, hemijska i druga sredstva, navodi se u istraživanju PMF-a.
Srbija ima izgrađenih 50 prečistača koji su uglavnom zapušteni i kojima treba rekonstrukcija. Da bi se rešio problem prečišćavanje otpadnih voda u zemlji potrebno je da ih bude 360”, kaže Đurđa Kerkez.
Podaci o priključenosti na kanalizacioni sistem u Srbiji su zabrinjavajući. Tek oko 65% domaćinstava u Srbiji je priključeno na kanalizacioni sistem, dok ostala koriste septičke jame. U Kovačici je samo12% stanovništva priključeno na kanalizaciju, odnosno svega 180 domaćinstava.
“Ako se nedekvatno tretiraju ili ne prečišćavaju uopšte, u vodotoku mogu završiti određene toksične materije, naročito kod metaloprerađivačke i tekstilne industrije. Ipak, ukoliko se otpadnim vodama na nivou postrojenja pravilno upravlja, toksične materije ne bi trebale da završe u životnoj sredini,” objašnjava profesorica Kerkez.
U Bačkom Petrovcu je dominantna prehrambena industrija, a funkcioniše i vodeni park. Od njih se ne očekuje da koriste toksične materije, ali zato mogu da ispuštaju velike količine organskih jedinjenja što predstavlja opterećenje za ekosistem. U Kovačici posluje šećerana koju odlikuje sezonski rad, pa se velike količine otpadnih voda generišu samo kada se bere šećerna repa.
„Otpadna voda šećerana ima veliku količinu organske materije koja je sklona truljenju, i ako se adekvatno ne tretira, u recipijentu može da izazove nedostatak kiseonika. Stoga mora postojati tretman” kaže Kerkez.
Kada se pogleda šećerana u Kovačici na Google mapama, može se primetiti da taložnica ove fabrike predstavlja okupljalište za različite vrste ptica i drugih životinja, pa je primamljivo mesto za posmatrače ptica. Ipak, neki od njih skreću pažnju na jak smrad.
U Staroj Pazovi nema postrojenja za tretman otpadnih voda. Ipak, za profesoricu Kerkez je dobra vest to što se ova opština u zvaničnim dokumentima u vezi otpadnih voda pojavljuje sa Inđijom i razmatra više modela tretmana i izgradnje postrojenja. Udruživanje opština, gde je to pogodno, može doneti različite benefite između ostalog i ekonomske, a može omogućiti i upotrebu resursa iz otpadne vode. Kerkez podržava i to što se razmišlja o upotrebi mulja koji je nusprodukt prečišćavanja otpadnih voda, za potrebe poljoprivrede.
Đurđa Kerkez naglašava da ne postoji centralni katastar zagađivača pa se ne zna tačno čije i kakve otpadne vode dolaze do prečistača, što predstavlja problem. Valja naglasiti da je trend neprečišćavanja otpadnih voda sličan iz godine u godinu što znači da se uglavnom ne radi dovoljno na ovom pitanju. To je zaključak i Državne revizorske institucije (DRI).
Izveštaj o reviziji upravljanja industrijski otpadnim vodama od pre dve godine ukazuje na ozbiljne nedostatke u ovoj oblasti zaštite životne sredine. Nedostatak strateških dokumenata ukazuje na neefikasno planiranje. Zabrinjava i izostanak kontinuiranog ispitivanja kvaliteta otpadnih voda i njihov uticaj na recipijent. Posebno je problematičan nedostatak kontrole nad privrednim subjektima koji ispuštaju otpadne vode u vodotokove bez dozvole.
I dok u Portugalu fabrika za prečišćavanje kanalizacionih ispusta osim vode za zalivanje i pranje ulica, proizvodi i biomasu, električnu energiju, pa i pivo, mnogo će vode Dunavom proteći dok u Srbiji zaštita životne sredine ne prestane da se gleda kao trošak, već kao potencijal.
Pridaj komentár & Dodaj komentar