U biljnu proizvodnju i voćarstvo vraćaju se davno zaboravljene sorte

U biljnoj proizvodnji i voćarstvu, na velika vrata vraćaju se stare, zaboravljene sorte i to je trend u svetu, pa i u evropskim zemljama. Mnogo sorti u vreme savremene poljoprivrede nestalo je zauvek, a da bi se očuvale i vratile one sa svojstvima od ogromne genetičke i oplemenjivačke vrednosti neophodno je zajedničko delovanje nauke, struke i proizvođača, ne samo u jednoj zemlji nego na širem geografskom području. Upravo zato je trening za proizvođače i istraživače u organskoj proizvodnji, održan prošlog vikenda u organizaciji Eko agri centra iz Selenče, od velike važnosti.

Sve više se budi svest i o značaju i blagodetnom dejstvu divljih i šumskih plodova poput drena, gloga, kao i nekadašnjih sorti krušaka, dunja i drugih autohtonih vrsta voća, koje su se gajile na našem području stotinama godina unazad. S druge strane, nama nama dosad malo poznato, a kvalitetno i bogato voće poput pav pav (pawpaw) – indijanske banane ili aktinidije – sibirskog kivija, ulazi u naše voćnjake.

Upravo zbog toga je od velike važnosti međunarodni projekat “Inoeko model”, u kojem učestvuje Eko agri centar iz Selenče, a u okviru kojeg je pre nekoliko dana održana onlajn konferencija, odnosno trening za proizvođače, učesnike u istraživačkim procesima iz Srbije i Hrvatske i sve zainteresovane za ovu problematiku.

Eko agri centar iz Selenče je prošle godine pokrenuo “Inoeko model” – Program podrške istraživačkim, razvojnim i inovativnim idejama u ekološkoj poljoprivredi u kojem učestvuju partnerske organizacije iz Ukrajine, Poljske, Slovačke, Hrvatske i Mađarske. Ovaj važan projekat na evropskom nivou realizuje se uz podršku organizacije Višegradska grupa.

Predavači su bile ekspertkinje iz partnerske organizacije iz Ukrajine – Nacionalne botaničke bašte iz Kijeva, prof dr Svetlana Klimenko i dr Olga Grigorieva, a konferenciju je vodio Jozef Gašparovski iz Centra u Selenči.

“U interesu voćarske nauke i prakse u budućnosti bi trebalo da se otpočne sa sistematskim radom na proučavanju divljih, zaboravljenih i malo poznatih vrsta voćaka, uz obavezno formiranje kolekcije, kako bi se sačuvao veoma važan genetički materijal. Sve to je važno i za očuvanje ekološkog sistema, ali i za zdravlje stanovništva,” zajednička je ocena učesnika pomenute konferencije.

Na temu “Zaboravljene, malo korišćene i malo poznate vrste voćnih biljaka” govorila je dr Svetlana Klimenko, dugogodišnja istraživačica, genetičrka i pregalac u Nacionalnoj botaničkoj bašti u Kijevu, koja je podstakla mnoga istraživanja i sa svojim timom stvorila mnogo novih sorti. Sve sorte voća, odnosno biljne vrste o kojima je govorila, a njih je mnogo, bez problema mogu da se koriste u organskoj proizvodnji.

“Poslednjih godina u ukrajinsku hortikluturu uvedene su nove biljke voća, naročito bobičastog voća, koje su se donedavno nalazili samo u prirodi. Karakrertiše ih veliki sadržaj kvalitetnih materija, lekovite su, sa puno antioksidativnih svojstava”, naglasila dr Svetlana Klimenko, navodeći da u svetu uzgaja oko 850 vrsta voća i bobičastog voća, a svetski resursi broje oko 5.500 mogućih vrsta.

Prema rečima Klimenko, u Ukrajini je uvedeno oko 400 vrsta, a od 50 rodova samo tri su monotipska roda – Cydonia, Pseudocydonia i Mespilus. “Kod nas se dosta gaji Asimina triloba ili indijanska banana. Reč je voću “tri u jedan” kako ga mnogi zovu. Naime, u jednoj biljci su i mango i ananas i banana”, kazala je ukrajinska naučnica.

Ova ekspertkinja govorila je i o zovi i njenim izuzetnim svojstvima (Sambucus nigra), kao i o takozvanom pasjem trnu (Hippophae) kao velkom izvoru vitanima C, te o blagodetima gloga, drenjine, belih i crnih dudova.

Klimenko se osvrnula i na sibirsku borovnicu (Lonicera edulus), koja je sve popularnija i kod nas i u Evropi. Kao biljku sa izuzetnim antioksidantnim dejstvom izdvojila je kizil – dren – sa medicinske strane jednu od najdragocenijih biljaka iz porodice Cornaceae. Kazala je da su seoski ljudi Italije, Austrije, Švajcarske koji su je koristili bili jako dugovečni, te da su sistematskom selekcijom u više zemalja registrovane odlične sorte drena.

Pročitajte i [VIDEO]: Treba menjati sopstvene životne navike i stil da bi naša planeta preživela, podseća Viera Turčan, ekološka aktivistkinja iz Gložana

O očuvanju i korišćenju tradicionalnih poljoprivrednih sistema u “Slou fud” (Slow Food) pokretu i drugim međunarodnim pokretima trening je održala dr Olga Grigorijeva.

Naslovna fotografija: Unsplash

Želite da dobijate zanimljive članke na mejl? Prijavite se na newsletter.